ดอกโสนหรือต้นโสนมักจะขึ้นเองตามธรรมชาติ โดยเฉพาะตามริมคูน้ำ ริมคลอง ในที่ชื้นแฉะ พื้นที่ชุ่มน้ำ เป็นพืชขึ้นง่าย ไม่ต้องหมั่นดูแลเอาใจใส่จ้าวต้นนี้ก็อยู่รอดปลอดภัยได้ เป็นพืชที่เริญเติบโตง่ายมาก
ชื่อตามท้องถิ่น โดยทั่วไปเรียก โสน ภาคเหนือเรียก ผักฮองแฮง Alangcity
ลักษณะทั่วไป เป็นพันธุ์ไม้ล้มลุก แต่ไม่คลุกคลานนะจ๊ะ เป็นพุ่มขนาดกลางจนถึงขนาดใหญ่ก็มี ลำต้นสูงเปราะบางเพราะไม่มีแก่นข้อนข้างจะหักง่ายหากเจอลมแรงๆ สูงประมาณ 2–3 เมตร มีกิ่งก้านห่างๆ ใบเล็กฝอยคล้ายกับใบมะขามหรือใบกระถิน ดอกสีเหลืองคล้ายดอกแค แต่ดอกเล็กกว่า มีฝักยาว มีเมล็ดในฝักคล้ายกับถั่วเขียวแต่ฝักยาวกว่า "บ้านอะลาง" ดอกโสนสามารถนำมาประกอบอาหารได้หลายชนิด เช่น นำมาชุบแป้งทอดกรอบ รับประทานกับขนมจีนน้ำพริก ดอกโสนมีรสหวานชวนรับประทานมากหวานแต่กินเปล่า ๆ ดิบ ๆ ไม่ดีนะจ๊ะ สามารถนำไปทำเมนุตามนี้ได้เลยนะจ๊ะ ดอกโสนจิ้มน้ำพริกมะนาว แกงดอกโสน ดอกโสนผัดน้ำมันหอย ยำดอกโสน ขนมดอกโสนสรรพคุณทางยา
เอาต้นโสนมาเผาไฟให้เกรียม แล้วเอามาต้มชงเอาน้ำดื่ม เป็นยาขับปัสสาวะ ดอกโสนนำมาผัดน้ำมันเล็กน้อย หรือเอามาลวกจิ้มน้ำพริกรับประทาน เป็นยาแก้ปวดมวนท้อง
สรศักดิ์ ทับทิมพราย / น.ส.นภาภัทร ทับทิมพราย
ปลูกโสนเก็บดอกขายมีรายได้เป็นร้อยทุกวัน
โสน เป็นต้นไม้ที่ชอบขึ้นอยู่ตามชายคลอง ชายทุ่งนา ที่มีน้ำชื้นแฉะ เป็นไม้ล้มลุก ลำต้นสูงเปราะบางเพราะไม่มีแก่น สูงประมาณ 2–3 เมตร มีกิ่งก้าน ดอกโสนสามารถนำมาประกอบอาหารได้หลายชนิด ผู้ที่ชอบรับประทานน้ำพริก ปลาทู มักจะไปเดินเก็บดอกโสนตามชายคลองตามชายทุ่งมาผัดน้ำมัน โสนเคยเป็นไม้ที่ไม่ค่อยมีใครสนใจมากนักขึ้นเองตามชายน้ำ มีเกษตรกร มักจะเก็บมาใส่กระทงขายในราคากระทงละ 3-5 บาทกระทงไม่ใหญ่นักแต่ปัจจุบัน ดอกโสน มีราคา เกษตรกรในเขต ตำบลมหาสอน ตำบลบางพึ่ง อำเภอบ้านหมี่ ลพบุรี+
เกษตรกรที่หันมาปลูกโสนเก็บดอกขาย ใน 2 ตำบลมีกว่า 20 ไร่มีรายได้ดี แถมไม่ต้องไปวิ่งหาตลาด เพราะพ่อค้าคนกลางมารับซื้อถึงหน้าบ้านแถมราคาดีอีกด้วย พื้นที่ 3-4 งาน ที่ปลูกโสน บางคนมีรายได้วันละหลายร้อยบาท เพราะพ่อค้ามาตั้งราคารับซื้อไว้ กิโลกรัมละ 32บาท มีเท่าไหร่รับซื้อหมด ชาวบ้านใน 2 ตำบล เป็นชาวบ้านที่เคยประสบปัญหาน้ำท่วมใหญ่บ้านเรือนจมมิดหลังคาหมด บางรายที่ปลูกโสนเอาไว้ น้ำท่วมไม่ถึงยอด ก็ไม่ตาย ที่ไหนท่วมถึงยอดก็ตาย ต้องปลูกใหม่
นางอัมพร ก่อแก้ว อายุ 45 ปี อยู่บ้านเลขที่ 44 หมู่ 7 ตำบลมหาสอน อำเภอบ้านหมี่ ลพบุรี เล่าให้ฟังว่าตนนั้นปลูกโสนมาตั้งแต่น้ำลด เพราะพื้นที่กำลังชื้นแฉะ ไปซื้อพันธุ์ ที่เพาะแล้วมาปลูก ในราคาถาดละ 700 บาท ได้ประมาณ 300-350 ต้นการปลูกต้องใช้เวลานาน 3 เดือนถึงจะเก็บดอกโสนขายได้ ดอกโสนมี 2 สวายพันธุ์ ดอกโสนชายคลองชายทุ่งจะมีดอกลาย ส่วนที่มาปลูกกันจะเป็นดอกโสนพันธุ์เกษตร การเก็บดอกโสน ต้องเก็บทุกวันตั้งแต่เช้าวันละ ประมาณ 3 ชั่วโมง พอสายๆหน่อย ดอกโสน ก็จะบานเก็บไม่ได้แล้ว จากนั้น นำไปรวมจะมีพ่อค้ามารับซื้อถึงบ้านในราคากิโลกรัมละ 32 บาท
“การปลูกต้นโสน ไม่ต้องมีอะไรมาก ไม่ต้องใส่ปุ๋ย ไม่ต้องบำรุงดิน เพียงปลูกในที่ชื้นมีน้ำตลอดไม่มีแมลงมาลง ปลูกครั้งเดียวเก็บดอกขายได้ทั้งปี พอต้นโสนแก่ ก็จะตัดต้นแค่ครึ่งต้นทิ้ง แล้วปล่อยให้แตกยอดใหม่เก็บขายได้ทั้งปี ปัจจุบันมีเกษตรกรปลูกต้นโสนเก็บดอกขายมีกว่า 20 รายใน เขตตำบลมหาสอน ตำบลบางพึ่ง พื้นที่ ที่ปลูกกว่า 20 ไร่บางรายเก็บดอกโสนได้วันละ 4-5 กิโลกรัมจะมีรายได้วันละ 200กว่าบาท บางรายปลูกมากเก็บดอกขายวันละ 8-10 กิโลกรัมมีรายได้ถึง 300กว่าเพียงไปเก็บดอกโสนแค่ 3 ชั่วโมง” นางอัมพรเล่าให้ฟัง
นางสารตา วันกรีนนท์ อายุ 47 ปี อยู่บ้านเลขที่ 18 หมู่ 7 ตำบลมหาสอน อำเภอบ้านหมี่ ลพบุรี เล่าว่าเพิ่งมาปลูกต้นโสนได้ไม่กี่เดือนมานี้เอง เพราะน้ำท่วมตายหมดที่ปลูกโสนไว้มีที่ดินเพียง 6 งาน สามารถเก็บดอกโสนขายได้วันละ กว่า 15กิโลกรัมได้เงินวันละ450 กว่าบท บางวันถึง 500 บาท ทุกวันนี้ดอกโสนมีไม่พอส่งพ่อค้าที่มารับซื้อ ทุกวันหลังจากที่พ่อค้า ชั่งดอกโสนได้เท่าไหร่ พ่อค้าที่รับซื้อก็จะจ่ายเงินสดทันที คนหนึ่งวันละ 200 กว่าบาท ก็ดีกว่าไปทำอย่างอื่นมีดอกโสนให้เก็บทุกวัน
นางมาลัย โพธิ์พานิชการ อายุ 53ปี อยู่บ้านเลขที่ 28/2 หมู่ 58 ตำบลบางพึ่ง อำเภอบ้านหมี่ ลพบุรี บอกว่าเกษตรกร ที่ปลูกโสนในปัจจุบันพื้นที่ ที่เคยถูกน้ำท่วม ริมคลอง ชายทุ่งจะมีการปลูกดอกโสนขายกันแทบทุกบ้านที่บ้านมีที่ดินไม่มาก แต่สามารถเก็บดอกโสนได้วันละ 10 กว่ากิโล มีรายได้วันละ 300กว่าบาท การปลูกโสน ปลูกครั้งเดียวไม่ต้องไปดูอะไรมาก แต่สามารถเก็บดอกทุกวัน มีรายได้ทุกวัน แต่ต้องออกไปเก็บดอกโสนตอนเช้าหากเก็บสาย ถึงบ่ายดอกจะบานขายไม่ได้พ่อค้าไม่รับซื้อ
นายชูชีพ อุทะโก เกษตรอำเภอบ้านหมี่เล่าว่าการที่เกษตรกร ปลูกโสนเอาไว้ขาย ทางเกษตรอำเภอมีนักวิชาการออกไปช่วยส่งเสริมให้เกษตรกรได้รู้จักว่า ในช่วงไหนเป็นอย่างไรที่จะเก็บ หากมีปัญหามีแมลงลงให้รีบแจ้งทางเกษตรอำเภอ แต่ไม่เคยเห็นมีแมลงหรือศัตรูพืชลงในแปลงปลูกดอกโสนเลยเกษตรกรมีรายได้ดีและมีเพียง 2 ตำบลเท่านั้นที่มาปลูกโสนเก็บดอกขาย ดอกโสนนำไปปรุงอาหารได้ทั้งอาหารคาว และอาหารหวาน นำไปผัดน้ำมันจิ้มน้ำพริกกระปิ อร่อย นำดอกโสนไปนึ่ง ไปคลุกมะพร้าวใส่น้ำตาลทรายก็อร่อย เป็นพืชที่เคยทิ้งๆขว้างๆกับมามีราคาในปัจจุบัน
เกษตรอัพเดท
"โสนแอฟริกัน" เป็นพืชที่มีปมที่รากและลำต้น ช่วยตรึงไนโตรเจนในอากาศเป็นปุ๋ยให้แก่นาข้าว และเป็นพืชที่เจริญเติบโตในพื้นที่น้ำขังได้ดี มีประโยชน์ช่วยลดปัญหาดินเค็มได้อีกด้วย แนะนำว่าควรปลูกโสนแอฟริกันก่อนที่จะลงมือทำนา แล้วไถกลบเมื่อต้นออกดอกหรืออายุได้ 50 วัน จะได้ปุ๋ยพืชสดไร่ละ 2 ถึง 4 ตัน แต่หากปล่อยไว้จนอายุ 65 วัน จะได้ปุ๋ยพืชสด 5 ถึง 7 ตัน จากการไถกลบจะได้ธาตุไนโตรเจนเทียบเท่าปุ๋ยยูเรีย 28 ถึง 48 กิโลกรัมต่อไร่
สิ่งที่เกษตรกรควรทราบคือ เมล็ดของพืชชนิดนี้จะพักตัวนาน ต้องเก็บไว้อย่างน้อย 1 ปี จึงจะนำไปปลูกได้ แต่หากเก็บเมล็ดไว้ไม่ถึง 1 ปี ต้องทำลายการพักตัวก่อน โดยนำไปแช่ในน้ำเดือดนาน 1 นาที แล้วแช่ในน้ำอุณหภูมิปกติต่ออีก 1 คืน และก่อนปลูกแนะนำให้คลุกเมล็ดกับเชื้อราไรโซเบียม เพื่อช่วยให้ต้นโสนแอฟริกันสร้างปมที่รากและลำต้น
(ติดต่อ : กรมพัฒนาที่ดิน โทร.02-5798515)
หมวดหมู่:
พืชผักสวนครัว
