การปลูกบวบหอม

ชื่อวงศ์ Cucurbitaceae
ชื่อสามัญ Smooth Loofah
ชื่อวิทยาศาสตร์ Luffa cylindrica (L.) M.Roem.

ลักษณะโดยทั่วไป
เป็นพืชเถาอายุสั้น มีมือจับเกาะช่วยพยุงลำต้น จึงนิยมทำค้างหรือร้านให้เลื้อยเช่าเช่นเดียวกับต้นมะระ บวบเป็นพืชที่ปลุกง่าย เจริญเติบโตเร็วสามารถเจริญเติบโตได้ในดินแทบทุกชนิด ในดินควรมีความชื้นสม่ำเสมอ

พันธุ์ที่ใช้ปลูก
บวบที่ปลูกในประเทศไทย ส่วนใหญ่เป็นพันธุ์พื้นเมือง เพาะปลูกกันมานานแล้วและมีการเก็บเมล็ดพันธุ์ไว้เป็นช่อต่อๆกันไป บวบหอมเป็นพืชอีกชนิหนึ่งที่เราใช้บริโภคส่วนของผล นิยมรับประทานมากเช่นเดียวกับบวบเหลี่ยม นอกจากจะใช้ส่วนของผลสดแล้ว ผลบวบแห้งก็สามารถนำมาแกะเปลือกเอาเส้นใย นำมาใช้ล้างมือ ถูตัวเวลาอาบน้ำได้ เป็นพืชพื้นเมืองของเอเชียแถบร้อนเช่นในอินเดียและไทย บวบเขามีชื่อเสียงในเรื่องการเรียกน้ำนมแม่ลูกอ่อน ตำราอาหารสำหรับแม่ลูกอ่อนคลอดใหม่จะต้องมีแกงเลียงที่ต้องใส่บวบเป็นอาหาร แทบทุกวัน โบราณเชื่อว่าแกงเลียงบวบจะช่วยเรียกน้ำนมแม่ แม่ลูกอ่อนยุคเก่ามักจะต้องได้กินแกงเลียง แม่ลูกอ่อนยุคใหม่ถ้าที่บ้านสมัยใหม่ก็คงอด เพราะมักจะจัดตารางอาหารการดูแลสุขภาพแม่หลังคลอดเป็นสไตล์ฝรั่งมากกว่า

แต่ส่วนมากในชนบทก็ยังคงรักษาความเชื่อนี้อย่างเหนียวแน่น  เพราะผลบวบมีสรรพคุณในการขับน้ำนมจริง ผลบวบมีรสหวาน ชุ่มเย็น มีสรรพคุณแก้ร้อนใน ทางด้านการแพทย์จีนจัดบวบอยู่ในอาหารประเภทหยินหรือเย็น เหมาะสำหรับฤดูร้อนจะได้ช่วยขับความร้อนคลายความร้อนในร่างกาย ดับร้อนถอนพิษ แต่ไม่รู้ว่าจะช่วยคลายความร้อนในหมู่วัยรุ่นใจร้อนได้ไหม และยังช่วยระบายท้อง  ขับลม ขับน้ำนม แก้เลือดออกตามทางเดินอาหาร แก้ทางเดินปัสสาวะอักเสบ  ถ้าเราไม่ใช่แม่ลูกอ่อนต้องกินบวบเรียกน้ำนมแล้ว ก็ต้องเช็กดูตัวเองกันบ้างมีอาการร้อนใน มีลมจุกเสียด ระบบการขับถ่ายผิดปกติหรือไม่ ถ้ามีต้องหาเมนูอาหารจากบวบมากิน

ส่วนที่นำมาใช้ของบวบหอม
- เมล็ดมีสาร Cucurbitacin B และ Saponin
- ในใบอ่อนและยอดอ่อน มีฤทธิ์ขับปัสสาวะและขับน้ำมนได้

วิธีทำบวบหอมเป็นยาฆ่าเหา
๑. หาบวบมา ๑ ผล
๒. แกะเปลือกออก
๓. ใช้น้ำในลุกบวบทาให้ทั่วศีรษะ ทาเปียกได้มากเท่าไหร่ก็ยิ่งดี
๔. ทิ้งไว้จนแห้งจึงล้างออกด้วยน้ำสะอาด

ผลที่ได้รับคือ
- เป็นยาฆ่าเหา
- รักษาหนังศีรษะและบำรุงรากผม

สรรพคุณทางยาของบวบหอม
- ขับปัสสาวะ ขับน้ำนม
- น้ำคั้นจากผลเป็นยาระบาย
- ผลแก่นำมาเผาให้เป็นเถ้า ใช้เป็นยาขับพยาธิ ขับลม
- เมล็ดแก่เต็มที่ใช้เป็นยาถ่าย
- น้ำมันที่บีบจากเมล็ดใช้ทาผิวหนัง
- น้ำจากผลแก่ และเมล็ดแก่ใช้เป็นยาฆ่าเหา
- เมล็ดแก่นำมาผสมกับเหล้าขาวแก้โรคหืด-หอบ

การเตรียมดินแปลงปลูก และการปลูก
บวบหอมเป็นพืชที่มีระบบรากลึกปานกลาง ควรขุดไถดินลึกประมาณ 25-30เซนติเมตร ตากดินไว้ 5-7 วัน ใส่ปุ๋ยคอกหรือปุ๋ยหมักที่สลายตัวดีแล้วให้มาก พรวนและย่อยดินให้ละเอียดยกร่องเป็นแปลง ระยะปลูกบวบหอมที่เหมาะสมคือ ระยะระหว่างต้น 75 เซนติเมตร และระยะระหว่างแถว 100 เซนติเมตร หลังจากเตรียมดินดีแล้วให้หยอดเมล็ดโดยตรงในแปลงหลุมละ 4-5เมล็ด ลึกลงไปในดินประมาณ 2-4 เซนติเมตร กลบด้วยปุ๋ยหมักหรือปุ๋ยคอกหรือดินละเอียดหนาประมาณ 1 เซนติเมตร รดน้ำให้ชุ่ม แล้วใช้ฟางหรือหญ้าแห้งคลุมบางๆเพื่อช่วยรักษาความชื้นของดิน หลังจากเมล็ดงอกขึ้นได้ประมาณ 15 วัน ให้ถอนแยกให้เหลือหลุมละ 3 ต้น เมื่อบวบหอมเริ่มเลื้อย ให้ทำค้างหรือร้านเพื่อให้เลื้อยไปเกาะ
การดูแลรักษา
ควรให้น้ำอย่างเพียงพอและสม่ำเสมออย่าแฉะเกินไป และอย่าให้ขาดน้ำช่วงออกดอกติดผล

การเก็บเกี่ยว
ถ้าต้องการเก็บเพื่อบริโภคหรือขายผลอ่อน ควรเก็บขณะผลยังอ่อนอยู่ แต่ถ้าต้องการเก็บเพื่อเอาเส้นใยต้องเก็บผลแก่ๆ โดยทั่วไปแล้วอายุเก็บเกี่ยวของบวบหอมประมาณ 50-60 วัน หลังจากหยอดเมล็ด

หมวดหมู่: พืชผักสวนครัว